Tag: tymtar
Si të Zgjidhni Vendin e Duhur për Kosheren e Bletëve
Vendosja e kosheres në vendin e duhur është një nga vendimet më të rëndësishme për një bletar. Një lokacion i zgjedhur me kujdes mund të bëjë diferencën mes një kolonie të shëndetshme dhe një që lufton për të mbijetuar. Bletët kanë nevoja të thjeshta, por shumë të veçanta – dhe këto fillojnë me mjedisin ku jetojnë.
Klima – Dielli dhe Mbrojtja nga Era
Bletët e duan diellin, sidomos në orët e para të mëngjesit. Një koshere e vendosur në diell ngrohet shpejt dhe bletët fillojnë punën më herët. Shmangni vendet me hije të plotë ose lagështi, sepse këto krijojnë kushte për myk dhe sëmundje. Nga ana tjetër, era e fortë është armiku i tyre. Nëse keni mundësi, vendosni kosheren pas një gardhi, një muri ose pranë disa shkurreve që e mbrojnë nga rrymat e forta të ajrit.
Uji – Jetik për Koloninë
Një koloni pa ujë është një koloni në rrezik. Bletët e përdorin ujin për të holluar mjaltin, për të ushqyer larvat dhe për të rregulluar temperaturën brenda kosheres. Nëse pranë nuk ka burim natyral, sigurohuni t’u vendosni një enë me ujë të pastër dhe disa gurë ose shkopinj mbi të, që bletët të mos mbyten. Mbajeni ujin gjithmonë në të njëjtin vend – bletët kanë kujtesë të jashtëzakonshme!
Bimët përreth – “Tryeza” e Pasur për Bletët
Asnjë shoqëri bletësh nuk mund të mbijetojë pa ushqim. Para se ta vendosni, shikoni përreth: A ka lule? Ka pemë frutore, livadhe apo bimë mjaltore? Një zonë me larmishmëri të bimëve që lulëzojnë gjatë gjithë sezonit është ideale. Nëse jetoni në qytet ose zonë me pak bimësi, mendoni për mbjelljen e disa bimëve aromatike ose bashkëpunoni me fermerët lokalë.
Siguria – E Mira për Bletët dhe për Ju
Kosheret duhet të jenë larg rrugëve me kalim të shpeshtë njerëzish dhe larg fëmijëve apo kafshëve shtëpiake. Një distancë e vogël nga shtëpia, e kombinuar me mbrojtje natyrore, i mban të gjithë të sigurt dhe ju jep qetësi.
Mos nxitoni ta vendosni kosheren kudo. Zgjedhja e vendndodhjes është një investim afatgjatë për shëndetin dhe produktivitetin e bletëve tuaja. Mendoni për diellin, mbrojtjen nga era, furnizimin me ujë dhe ushqimin e bollshëm përreth. Bëjeni këtë me kujdes – dhe bletët do t’ju shpërblejnë me mjaltë, aromë lulesh dhe një ndjenjë të papërshkrueshme harmonie me natyrën.
Fillimet në Bletari: Udhëzues për Fillestarët
Për ata që duan të jetojnë më pranë natyrës dhe të zbulojnë botën e mrekullueshme të bletëve.
Bletaria nuk është thjesht një hobi — është një stil jetese që të mëson durimin, vëzhgimin dhe respektin për natyrën. Nëse ke menduar ndonjëherë të mbash bletë, kjo është koha e duhur për të filluar. Dhe mos u shqetëso, nuk të duhet të jesh ekspert për të ngritur kosheren tënde të parë. Mjafton një zemër e hapur dhe pak udhëzim. Ja çfarë duhet të dish për hapat e parë.
1️⃣ Pse të Fillosh me Bletari?
- Prodhon mjaltë natyral për vete dhe familjen
- Ndihmon pjalmimin e luleve në kopshtin tënd dhe përtej
- Mëson shumë për ekosistemin, biodiversitetin dhe vlerën e çdo qenie të vogël
- Krijon një lidhje unike me natyrën dhe ciklet natyrore
2️⃣ Çfarë Pajisjesh të Duhen për të Filluar?
Për të nisur me bletarinë, nuk të duhet shumë. Mjafton minimumi i nevojshëm për të qenë i sigurt dhe për t’u kujdesur siç duhet për bletët:
✅ Koshere (Shtëpiza)
Kjo është shtëpia e bletëve. Kosheret moderne kanë kate bletët vendosin vezët (larvat), kate për mjaltin me korniza me dyll ku bletët ndërtojnë hojet e tyre.
✅ Veshje Mbrojtëse
Një kostum i plotë ose deri në mes, me rrjetë mbrojtëse për kokën dhe fytyrën dhe doreza për duart. Nuk është për stil — është për qetësi dhe siguri gjatë punës me bletët.
✅ Tymëtari (Pompë tymi)
Përdoret për të qetësuar bletët gjatë kontrollit. Tymi i butë i bën bletët më të qeta dhe më pak agresive.
✅ Mjet për ndarjen e kornizave
Një vegël e thjeshtë metalike që të ndihmon të ndash kornizat dhe të inspektosh kosheren pa dëmtuar asgjë.
✅ Ushqyese (Opsional-por e rekomandueshme)
Në pranverë të ftohtë apo në vjeshtë, mund të ndihmosh bletët me shurup sheqeri, sidomos në fillimet e familjeve të reja.
3️⃣ Ku të Vendosësh Kosheren?
Vendndodhja është thelbësore. Ja disa rregulla të arta:
- Diell në mëngjes, pak hije pasdite
- Larg vendeve me zhurmë ose lëvizje të shumta njerëzish
- Mbrojtje nga era
- Qasje në ujë të pastër dhe shumë bimë me lule përreth
Nëse ke një kopsht ose një copë tokë në fshat, je tashmë një hap përpara!
4️⃣ Kur të Fillosh?
Stina më e mirë për të nisur një koshere të re është pranvera – bletët kanë bollëk lulesh, fillojnë ndërtimin, dhe ke gjithë sezonin për të mësuar. Gjatë dimrit mund të përgatitesh: të blesh pajisjet, të lexosh libra, ose të ndjekësh kurse.
5️⃣ Këshillë për Fillim
Nis me vetëm një ose dy koshere. Mëso ritmin, sjelljen dhe nevojat e tyre. Mos u ngut për mjaltin e parë – viti i parë është për mësim, jo për korrje. Mjalti do të vijë… bashkë me shumë të papritura të ëmbla.
Përfundim
Të nisësh bletarinë është si të hapësh një dritare të re drejt natyrës. Nuk është gjithmonë e lehtë, por është e jashtëzakonshme. Fillon për mjaltin, por mbetesh për dashurinë ndaj krijesave që punojnë pa pushim për botën.
Nëse ke pyetje, ka grupe lokale bletarësh, shoqata, forume dhe plot libra e kurse online që mund të të ndihmojnë. Dhe mos harro – bletaria mësohet më shumë me sy sesa me fjalë.
Cili Është Dallimi Mes Bletëve dhe Grerëzave?
Shumë njerëz i ngatërrojnë bletët me grerëzat – sidomos kur një insekt fluturues i verdhë e i zi fillon të rrotullohet rreth tavolinës suaj të piknikut. Por edhe pse mund të duken të ngjashme në pamje të parë, bletët dhe grerëzat janë dy krijesa shumë të ndryshme si në paraqitje, ashtu edhe në sjellje. Ja se çfarë duhet të dini:
Pamja e Jashtme
- Bletët janë më “topolake” dhe më të mbuluara me qime. Ato kanë një trup më të butë dhe më të rrumbullakosur. Ngjyra e tyre është zakonisht një përzierje e verdhë, kafe dhe e zezë. Qimet e shumta në trup i ndihmojnë të mbledhin polenin.
- Grerëzat, nga ana tjetër, kanë trup më të hollë, më të gjatë dhe me shkëlqim. Janë zakonisht verdhë me të zezë të ndezur dhe kanë më pak qime. Trupi i tyre duket “i lëmuar” dhe shumë më agresiv në pamje.
Sjellja
- Bletët janë punëtore e paqësore. Ato janë të interesuara vetëm për të mbledhur nektar dhe polen. Zakonisht nuk afrohen te njerëzit, përveçse nëse ndihen të kërcënuara.
- Grerëzat janë më agresive dhe mund të pickojnë edhe pa shumë provokim. Ato ushqehen me insekte të tjera dhe karbohidrate, prandaj shpesh i shihni duke u rrotulluar rreth ushqimeve tuaja – sidomos mishi dhe pijet e ëmbla.
Pickimi
- Bleta pickon vetëm një herë dhe vdes pothuaj se menjëherë pas pickimit, sepse thumbi i saj ngec në lëkurë.
- Grerëzat mund të pickojnë disa herë, sepse thumbi i tyre është i lëmuar dhe nuk ngec. Kjo i bën më të rrezikshme nëse provokohen.
Roli në Natyrë
- Bletët janë thelbësore për pjalmimin e bimëve dhe prodhimin e mjaltit. Pa to, shumë nga frutat dhe perimet që hamë nuk do të ekzistonin.
- Grerëzat gjithashtu kanë një rol të rëndësishëm – ato ndihmojnë në kontrollin e popullatës së insekteve të tjera, pasi ushqehen me larva dhe parazitë. Edhe pse janë më pak të dashura, janë po aq të vlefshme për ekosistemin.
Nëse I Takoni…
- Nëse shihni një bletë, qëndroni të qetë. Ajo ka gjasa të largohet pa problem.
- Nëse afrohet një grerëz, mos bëni lëvizje të shpejta – ato mund të ndihen të kërcënuara dhe të reagojnë.
Përfundim
Bletët dhe grerëzat janë pjesë e botës së mrekullueshme të insekteve dhe secila ka rolin e vet të veçantë. Të dish si t’i dallosh dhe si të sillesh me to është mënyra më e mirë për të bashkëjetuar në harmoni me natyrën.
A Mund të Thumbojnë Bletët Më Shumë se Një Herë?
Një nga pyetjet më të shpeshta që dëgjohet kur flitet për bletët është: A mund të thumbojnë ato më shumë se një herë? Përgjigja nuk është thjesht “po” apo “jo” – sepse gjithçka varet nga lloji i bletës dhe kë po thumbon ajo.
Bleta e mjaltit – një here thumbon dhe mbaron
Bleta e zakonshme e mjaltit (Apis mellifera), e njohur për jetën në koloni mbrenda kosheres dhe për prodhimin e mjaltit, mund të thumbojë vetëm një herë – dhe pastaj vdes. Arsyeja është e dhimbshme dhe interesante: thumbi i saj ka skaje me grep të vogël, si një grep peshkimi. Kur thumbon një njeri, ky thumb ngjitet në lëkurë dhe nuk del lehtë.
Kur bleta përpiqet të largohet, thumbi i ngecur tërhiqet bashkë me një pjesë të organeve të brendshme të bletës, duke e dëmtuar për vdekje. Kjo është një sakrificë e madhe, por bleta e bën për të mbrojtur koloninë e saj nga rreziku.
Po brumbujt dhe mbretëresha?
- Brumbujt (mashkullorët e kosheres) nuk kanë thumb fare. Ata nuk pickojnë – puna e tyre është vetëm riprodhimi.
- Mbretëresha ka thumb, por rrallë e përdor, dhe zakonisht vetëm për të luftuar një mbretëreshë tjetër. Ajo mund të pickojë disa herë, sepse thumbi i saj nuk ngec si ai i punëtoreve.
Bletët e tjera – një histori ndryshe
Bletët që nuk janë të mjaltit, si p.sh. bletët gërmuese (të dheut ose të drunjëve) ose disa lloje bletësh të vetmuara (solitary bees) , mund të thumbojnë disa herë sepse thumbi i tyre është i lëmuar dhe nuk ngec në lëkurë. Megjithatë, këto bletë janë zakonisht më të buta dhe shmangin konfliktin nëse nuk ndihen të kërcënuara.
Si e Përdorin Bletët Thumbin?
Bletët nuk janë agresive nga natyra. Ato thumbojnë vetëm kur ndihen të rrezikuara, si p.sh. kur dikush lëkund kosheren, afrohet shumë, ose i përplas. Thumbimi është një mekanizëm mbrojtës, jo sulmues. Në fakt, kur një bletë thumbon, ajo lëshon feromone që sinjalizojnë rrezik për të tjerat – dhe kjo mund të shkaktojë më shumë thumbime në një situatë alarmi.
Këshillë për bletarët fillestarë
Qëndroni të qetë përpara kosheres, vishni veshje të lehta dhe shmangni aromat e forta (si parfume ose aroma e keqe e trupit). Bletët reagojnë më shumë ndaj lëvizjeve të shpejta dhe agresive si dhe aromave të forta sesa ndaj pranisë tuaj.
Përfundim Jo të gjitha bletët mund të thumbojnë më shumë se një herë – por ajo që është e sigurt, është se asnjëra nuk thumbon pa arsye. Bleta e mjaltit, në veçanti, e jep jetën për të mbrojtur shtëpinë dhe motrat e saj. Respekti për këtë krijesë të vogël duhet të fillojë pikërisht nga këto sakrifica të mëdha.
Çfarë Ju Nevojitet për të Filluar Bletarinë: Pajisjet Themelore për Fillestarët
Të fillosh bletarinë mund të tingëllojë si diçka e madhe, por e vërteta është se me disa mjete themelore dhe një dashuri për natyrën, mund të nisni këtë aventurë të ëmbël me këmbë të mbarë. Më poshtë do të gjeni listën e pajisjeve më të domosdoshme për çdo fillestar që dëshiron të mbajë një koshere.
1. Koshere (Hive Box)
Kjo është “shtëpia” e bletëve tuaja. Koshereja përbëhet zakonisht nga:
- Trupi i kosheres (brood box) – ku mbretëresha vendos vezët dhe rriten larvat.
- Kornizat – ku bletët ndërtojnë hojet dhe depozitojnë mjaltin.
- Kapaku – që e mbron koshere nga shiu dhe era.
Zgjidh një model të thjeshtë si Langstroth – është më i përdoruri dhe më i lehtë për fillestarë.
2. Veshjet Mbrojtëse
Besomëni, edhe bletët më të qeta mund të bëhen nervoze. Për këtë arsye, një kostum i plotë bletarie me rrjetë për fytyrën dhe doreza është domosdoshëm.
Zgjidh një ngjyrë të çelët (si e bardha) sepse bletët ngacmohen më shumë nga ngjyrat e errëta.
3. Pompë tymi – Tymosëse
Kjo është një nga mjetet më të rëndësishme që do të përdorësh. Tymi qetëson bletët dhe i bën më pak agresive gjatë kontrollit të kosheres. Mjafton pak tym mbi hyrje dhe brenda kosheres për të punuar në qetësi.
4. Vegël Kornizash
Një mjet i thjeshtë metalik që të ndihmon të ndash kornizat, të heqësh dyllin e tepërt dhe të kontrollosh kosheren pa dëmtuar strukturën. Është si “lopata” e çdo bletari – nuk shkon askund pa të.
5. Ushqimore – Opsionale, por e dobishme
Në fillim, sidomos në pranverë, bletët mund të kenë nevojë për pak ndihmë me ushqim (sherbet) derisa të fillojnë të mbledhin nektar natyral. Ushqimoret vendosen brenda ose pranë kosheres.
Këshillë Bonus:
Filloni me vetëm një ose dy koshere. Kështu mësoni më shpejt dhe keni më pak stres. Dhe mbi të gjitha – mësoni duke vëzhguar! Bletaria është një mësim i përhershëm.
Fjala e Fundit
Nuk ju nevojitet një investim i madh për të filluar, por duhet durim, vëmendje dhe respekt për këto krijesa të mahnitshme. Të kujdesesh për bletët është më shumë se një hobi – është një mënyrë për të ndihmuar natyrën dhe për të ndjerë ritmin e saj nga afër.
Klikoni në linkun ma poshtë që të shihni video nga kontrollet në bletishte
https://www.youtube.com/@heksapro/featured?sub_confirmation=1
Si të Zgjidhni Vendin e Duhur për Kosheren e Bletëve 
Çfarë është bletaria? 
Çfarë “Hanë” Bletët? 
Si Duket Një Koshere Bletësh? 
Si e Bëjnë Mjaltin Bletët