Tag: fillestare
Përgatitja e Bletëve për Dimër
Dimri është prova më e madhe për çdo koloni bletësh. Aty ku verës çdo gjë duket e bollshme me lule, nektar, diell, në muajt e ftohtë bletët mbijetojnë vetëm falë rezervave dhe kujdesit të bletarit. Një përgatitje e mirë është çelësi që shoqëritë e bletëve të dalin të forta në pranverë.
Siguro Rezervat e Ushqimit
Bletët kanë nevojë për mjaft mjaltë për të kaluar dimrin. Në përgjithësi, një koshere mesatare duhet të ketë rreth 15–20 kg mjaltë si rezerva. Nëse shikoni që rezervat janë të ulëta, ndihmoni koloninë me ushqim artificial (shurup sheqeri në vjeshtë ose ushqim i ngurtë gjatë dimrit). Kjo shpesh bën dallimin mes jetës dhe vdekjes së kolonisë.
Izolimi dhe Mbrojtja nga i Ftohti
Bletët nuk kanë nevojë për ngrohje artificiale, por kërkojnë një koshere me izolim të mire dhe të mbrojtur nga erërat e forta dhe lagështia.
- Vendos kosheret në një vend të mbrojtur, mundësisht ku ka diell dimëror.
- Siguro që kapaku të jetë material i fortë dhe të mos lejojë ujin të depërtojë.
- Përdor izolim të thjeshtë (lesh, copëza liri, dërrasa shtesë ose materiale tjera natyrore) për të mbajtur temperaturën më të qëndrueshme.
Ajrosja është po aq e rëndësishme sa ngrohja
Shumë fillestarë bëjnë gabimin dhe e mbështjellin kosheren plotësisht me materiale sintetike. Kjo shkakton lagështi të tepërt, e cila është më e rrezikshme se vetë të ftohtit. Hapni vrima të vogla ventilimi që lagështia të dalë jashtë, por që nuk lejojnë erën e ftohtë të hyjë drejtpërdrejt.
Kontrolli për Parazitët
Dimri nuk është koha e duhur për të hapur shpesh kosheren, por duhet të siguroheni para se të vijë i ftohti që bletët të jenë sa më të pastra nga varroa dhe sëmundje të tjera. Një trajtim i kujdesshëm në vjeshtë u jep atyre një shans shumë më të mirë mbijetese.
Mbikëqyrje pa shqetësuar
Në dimër, bletar i mirë është ai që di të vëzhgojë pa hapur shpesh kosheren. Shikoni hyrjen: nëse shihni bletë të ngordhura jashtë, kjo është normale. Nëse sheh mungesë totale aktiviteti edhe në ditë me diell, mund të jetë shenjë e keqe. Mësoni të lexoni shenjat pa e trazuar koloninë.
Në fund, dimri është koha kur bletët të kujtojnë se gjithçka varet nga përgatitjet e bëra më parë. Një koshere e ushqyer mirë, e mbrojtur nga era dhe e shëndetshme do të të shpërblejë në pranverë me një fillim të fuqishëm. Kujdesi që u jep tani është garancia e një sezoni të ardhshëm të begatë dhe kjo është kënaqësia më e madhe për çdo bletar.
Rëndësia e Pjalmuesve: Si e Mbështesin Bletët Bujqësinë
Nëse e ke ngritur ndonjëherë lugën plot me mjaltë dhe ke menduar se kjo është dhurata më e madhe e bletëve, mendo edhe një herë. Dhurata e tyre më e madhe nuk është mjalti, por është puna e heshtur e pjalmimit. Pa të, tavolina jonë do të ishte shumë më e varfër, kopshtet më të zbrazëta dhe fusha më pak gjallëruese.
Si Funksionon Pjalmimi
Kur bletët vizitojnë lulet për të mbledhur nektar, poleni ngjitet në trupin e tyre të mbuluar me qime. Nga një lule në tjetrën, ato lënë pas grimca poleni, duke mundësuar pjalmimin e bimëve. Ky proces i thjeshtë është baza e shumë prej frutave, perimeve dhe farave që konsumojmë çdo ditë.
Çfarë Do të Kishim Pa Bletët?
Pa bletët, prodhime të zakonshme si:
- Mollët, dardhat dhe qershitë,
- Domatet dhe kungujt,
- Bajamet dhe arrat,
- Shumica e bimëve aromatike,
do të ishin shumë më të pakta, më të shtrenjta dhe me cilësi më të dobët. Si bletar, e kupton menjëherë këtë ndikim: kur ka një pranverë të ftohtë dhe bletët dalin më pak, rendimenti i pemëve bie ndjeshëm.
Bletët dhe Bujqësia Moderne
Fermerët në gjithë botën sot varen nga bletët për pjalmimin e kulturave bujqësore. Shpesh, kosheret zhvendosen nga një fushë në tjetrën për të siguruar pjalmim të bollshëm. Edhe në Kosovë, një kopsht frutor pa bletë nuk jep të njëjtin prodhim. Ky bashkëpunim i heshtur mes bletëve dhe bujqësisë është themeli i sigurisë ushqimore.
Si Mund t’i Ndihmojmë?
- Mbillni lule dhe bimë aromatike në kopshtet apo ballkonet tuaja.
- Shmangni pesticidet gjatë kohës së lulëzimit.
- Mbështetini bletarët e komunitetit duke blerë mjaltë të pastër nga ata.
Këto gjeste të vogla krijojnë një ndryshim të madh për bletët dhe për ne.
Përfundim
Të kuptosh rolin e bletëve si pjalmues është si të kuptosh lëngun e jetës që rrjedh në trupin e natyrës. Pa to, bujqësia nuk do të ishte e njëjtë, ushqimi ynë do të ishte i kufizuar dhe ekuilibri i ekosistemeve do të tronditej. Çdo herë që shikon një bletë duke fluturuar nga një lule tek tjetra, kujtohu se ajo nuk po punon vetëm për kosheren, por për të gjithë ne.
Cikli Jetësor i Bletës: Kuptimi i Jetës në Koshere
Nëse ke vendosur të hysh në botën e bletarisë, ka një sekret që bletarët me përvojë e dinë mirë: sa më shumë kupton jetën e një blete, aq më i aftë bëhesh për ta mbajtur koloninë të shëndetshme. Brenda një kosheres ndodh një mrekulli biologjike, një ritëm i pandalshëm që fillon me një vezë të vogël dhe përfundon me një bletë punëtore që vallëzon mbi hojet për të treguar rrugën e luleve.
Nga një Vezë e Vogël nis gjithçka
Çdo histori në koshere fillon me mbretëreshën. Ajo lëshon deri në 2,000 vezë në ditë, secila e vendosur me kujdes në një qelizë dylli. Vezët janë aq të vogla sa mezi shihen me sy të lirë. Vezët ushqehen me qumësht të amës ose qumësht mbretëror për tre ditë dhe më pas me një përzierje mjalti e poleni. Pas tre ditësh, ato çelin dhe nga aty del larva e cila është një krijesë e brishtë, por me potencial të jashtëzakonshëm.
Faza e Larvës – E gjithë energjia shkon në rritje
Pasi vezët çelin, bletët infermiere e marrin situatën marrin përsipër. Brenda vetëm 6 ditësh, larva rritet aq shpejt sa gati mbush plotësisht qelizën. Kur është gati, bletët e mbyllin qelizën me dyll për fazën tjetër.
Pupë – Transformimi magjik
Brenda qelizës së mbyllur, larva hyn në fazën e pupës. Aty ndodh ndryshimi më i madh – nga një insekt i butë, ajo formon këmbët, krahët, antenat. Ky proces zgjat rreth 12 ditë për bletët punëtore (më pak për mbretëreshën, më shumë për brumbujt). Kur transformimi përfundon, qeliza çahet dhe bleta e re del gati për detyrë.
Bleta e Rritur – Nga pastruese te mbledhëse
Jeta e një blete punëtore është e shkurtër aty diku rreth 6–8 javë gjatë verës, por me plot role. Ditët e para i kalon duke pastruar qelizat, më pas bëhet infermiere për larvat, roje në hyrje dhe, në fund, mbledhëse nektari e poleni. Brumbujt apo mashkullorët, kanë një detyrë të vetme: të fekondojnë mbretëreshën. Dhe mbretëresha? Ajo vazhdon ciklin, duke lëshuar vezë çdo ditë.
Pse duhet ta njohësh këtë cikël?
Sepse çdo hap i këtij procesi të tregon shumë për shëndetin e kolonisë. Kur hap kosheren dhe sheh vezë të freskëta, larva të bardha dhe pupë të shëndetshme, e di që gjithçka është në ekuilibër. Njohja e këtij ritmi është si të lexosh një libër të hapur për jetën e bletëve, dhe ky libër është udhëzuesi yt më i mirë për një bletari të suksesshme.
Kujdesu për koloninë, respekto këtë cikël, dhe ajo do të të shpërblejë me mjaltë, aromë lulesh dhe një ndjenjë të jashtëzakonshme lidhjeje me natyrën.
Përgatitja e Bletëve për Dimër 
Çfarë është bletaria? 
Çfarë “Hanë” Bletët? 
Si Duket Një Koshere Bletësh? 
Si e Bëjnë Mjaltin Bletët